Klokspot

Afbeelding 1 Inleiding Op een veiling in het Noorden van het land werd onlangs een staartklok geveild die je snel over het hoofd ziet (zie afbeelding 1). De klok werd door het veilinghuis omschreven als: Een staartklok, Duitsland, Ost Friesland, midden 19 e eeuw. Net als de meeste andere staartklokken zonder mechaniek was de verwachte opbrengst belachelijk laag omdat niemand zo’n klok nog wil hebben. Afbeelding 2 De beschrijving van het veilinghuis leek op het eerste zicht een valide omschrijving voor de klok maar een beetje klokkenliefhebber wil ook altijd even ‘onder de kap’ kijken om het uurwerk te zien. Zo gezegd zo gedaan, en daar bleek de klok een verassing in petto te hebben. In plaats van het te verwachte stoel/staartklok-uurwerk werd er bij deze staartklok een platine-uurwerk aangetroffen. Dat geconstateerd hebbende, blijkt ook de keramieken wijzerplaat niet echt een kenmerk te zijn dat bij Ost Friese staartklokken voorkomt. Maar toen bleef de vraag; wat is dit

Inleiding Als er een top 5 van meest favoriete stoelklokken zou bestaan, was het waarschijnlijk zo dat de stoelklokken van de familie Ruempol, en dan met name die van Goslink, op nummer 1 zouden staan. De klokken kenmerken zich door hun fraaie rustige uiterlijk en de zware degelijke uurwerken die van uitstekende kwaliteit zijn. Het is waarschijnlijk ook daarom dat de ‘goede’ stoelklokken van de familie Ruempol, ondanks de klokken recessie, nog steeds hogelijk gewaardeerd worden. Hoog tijd voor een nieuwe analyse van de klokken waarbij de beschilderingen en dateringen op de wijzerplaten centraal maar voornamelijk ter discussie staan. Zinvol of niet ? Over de klokken van de familie Ruempol is al redelijk veel gepubliceerd. De bekendste vertegenwoordigers van de familie Ruempol zijn Goslink en zijn zoon Hendrik. Deze vader en zoon zijn, volgens de wijzerplaatbeschildering, dan ook de makers van vrijwel alle bekende Ruempol stoelklokken. Om het geheugen op te frissen; Goslink Ruempol

De Oost Nederlandse stoelklok kent vele verschijningen en wordt veelal gewaardeerd om zijn originaliteit en zeldzaamheid. Maar omdat met name de Oost Nederlandse stoelklokken nogal afwijkend zijn van hun Friese en Groningse broeders, zijn ze in veel gevallen goed te herkennen. Toch is er ook binnen de Oost Nederlandse uurwerkmakerij één maker actief geweest die nogal afweek van de ‘beperkte’ standaard die er in Oost Nederland gevolgd werd. Deze uurwerkmaker is dr. Hendrik van Heilbron werkzaam te Almelo. Literatuur Vreemd genoeg is er in recente literatuur over de Oost Nederlandse klokken weinig te vinden over van Heilbron. Er zijn twee al wat oudere bronnen die meer informatie over van Heilbron verschaffen en zijn werk beschrijven dan wel afbeelden. Het eerste is een hoofdstuk in het boekje “Verslagen en Mededeelingen van de Vereeniging tot beoefening van Overijssels regt en geschiedenis” uit 1943. Het Hoofdstuk heet “Van oude Twentse uurwerkmakers” en is geschreven door Mr. G.

Inleiding De stoelklokken van de klokkenmakers Antoni ter Swaek en Carol Willem Bakker uit het Twentse Goor heeft al menig schrijver van klokkenboeken bezig gehouden. Een echt overtuigend verhaal met de specifieke kenmerken van de verschillende makers is er, mijns inziens, tot op heden nog niet. Dit stuk doet daar een hernieuwde poging toe in de wetenschap dat echte harde bewijzen gewoonweg ontbreken. Wellicht is het goed om eerst even het geheugen op te frissen betreffende ter Swaek en Bakker. Antoni ter Swaek (1692-1772) wordt voor het eerst in 1721 genoemd als uurwerkmaker te Goor, hij trouwde in dat jaar met de dochter van klokkenmaker en burgemeester Joan Spraekel. Joan Spraekel was weer een telg uit de familie Spraekel bekend van torenuurwerken en huisuurwerken. Waarschijnlijk is de vader van Joan, Jurriaan Spraekel, die in de 17 e eeuw grote faam verkreeg met het maken van torenuurwerken met speelwerk in samenwerking met de gebroeders Hemony, hiervan de bekendste. Versch